Verbindende Communicatie, een ontdekkingsreis: verkennen van nieuwe gebieden

Ik heb nog nooit zo veel conflicten meegemaakt dan sedert ik met Verbindende Communicatie bezig ben.

Daarmee bedoel ik niet, dat er meer conflicten in mijn leven zijn. Ik bedoel daarmee dat ik de conflicten die er zijn aan ga. Ik sta er niet naast of ga ze niet uit de weg. Ik ga erin met hart en ziel. Dat is niet per se comfortabel voor de ander noch voor mij. Ik was altijd bang voor conflicten en ben het nog steeds. Ik ben bang iemand te verliezen, ik ben bang niet gehoord te worden, ik ben bang mezelf niet duidelijk te kunnen maken, ik ben bang voor consequenties, ik ben bang dat er toch niets zal veranderen, ik ben bang dat er iets zal veranderen, ik ben bang veroordeeld te worden door anderen en mezelf,….

Verbindende Communicatie is niet per se comfortabel.

Een hardnekkig misverstand rond VC is het idee dat als je VC onder het knie hebt, conflicten geen deel meer van het leven zullen uitmaken. Ik moet mensen die dat denken ontgoochelen: conflicten maken deel uit van ons bestaan. Conflicten horen bij het leven. Als er beweging is dan is er aanraking en frictie en wrijving… dat is onze conditie als we door tijd en ruimte evolueren.

Dominic Barter heeft het in een interview over het installeren van “fight rooms” of “dedicated rooms for conflict”: ruimtes die ervoor gemaakt zijn om een conflict te doorleven. Niet door met elkaar op de vuist te gaan, maar door een traject te doorlopen, dat het conflict transformeert. Dominic Barter verder: “je installeert toch ook niet iedere keer als je iets wilt eten een keuken. Je installeert niet iedere keer een badkamer als je je wilt wassen. Je installeert niet iedere keer een slaapkamer als je wilt slapen. Maar een ruimte om onze verschillen te bespreken, die hebben we niet”. Dominic Barter heeft daarvoor de restorative circles bedacht en gebruikt Verbindende Communicatie in deze ruimtes.

Verbindende Communicatie leren is een proces, een ontdekkingsreis.

Fase 1

Zoals bij alle processen doorlopen we verschillende fases. Iedereen legt daarin haar eigen weg af. Een fase kan zijn dat mensen ineens niet meer voor zichzelf opkomen. Maar waarom gebeurt dat? Ook dat is uiteraard afhankelijk van persoon tot persoon. De kans is groot dat er een jakhals in ons verteld dat we “moeten” luisteren in Verbindende Communicatie. Of je denkt: als ik empathisch luister, zal de ander op een bepaald moment wel inzien dat hij verkeerd zit. Of we gaan ervan uit dat door empathisch te luisteren, de ander ook ruimte voor ons zal maken, zonder dat we dat moeten vragen.

Of we zijn bang om de dynamiek van de relatie te veranderen, bijvoorbeeld: ik wil niet meer de rol spelen die ik tot nu toe in de relatie gespeeld hebt, dat kan enorm angstaanjagend zijn voor de ander en voor jezelf uiteraard. Alles komt in beweging en je weet niet waar dit zal eindigen, misschien wel in een breuk. Je betreedt als het ware onbekende gebieden en dat kan enorm veel angst met zich mee brengen. Dan aanvaard je misschien die knoop in je buik en de krop in de keel als je weer eens op vakantie gaat waar je partner naar toe wil en je vriendin 2 uur aan de telefoon haar hart uitstort zonder te vragen hoe het met jou gaat.

We reageren vanuit de dominantie ruimte: je gaat ervan uit dat de ander fout is of hebt al een idee over de uitkomst van het gesprek en blijft vasthouden aan wat toch zou moeten of je geeft het van bij het begin al op.

Fase 2

Een andere fase is wat ik “la période vache” noem. Ineens kom je voor jezelf op en verlies je de ander uit het oog. Je hebt geleerd dat je niet per se de behoeften van anderen moet vervullen, dat jouw behoeften net zo belangrijk zijn dan die van anderen, dat iedereen eigenaarschap “moet” opnemen voor haar gevoelens en behoeften,…. Je leert “nee” zeggen. Ook al zeg je het in Verbindende Communicatie, kan het zijn dat de ander in een zwart gat valt… maar je denkt: “dat is haar probleem gezien iedereen voor zijn eigen gevoelens verantwoordelijk is”. Een ander hardnekkig misverstand rond Verbindende Communicatie is namelijk dat als je in giraf taal spreekt, de ander meteen mee zal gaan en zeker niet meer ontgoocheld of verdrietig zal zijn, gezien het zo mooi verbindend en geweldloos werd verwoord. Verbindende communicatie is geen garantie dat iedereen je leuk zal vinden. We leren om de ontgoocheling van de ander te verdragen. Maar na een “neen” laten we de ander niet in een zwart gat tuimelen. In Verbindende Communicatie komen we op voor onze behoeften EN zijn we geïnteresseerd in de behoefte van de ander. Daarvoor hebben we verbindingsverzoeken: hoe is dat voor jou om te horen?

De ander zal misschien pissed zijn. Als we vanuit de Verbindende Communicatie ruimte ageren, dan luisteren we ook daar empathisch naar. We zijn aanwezig. We zijn alert op wat elk moment gebeurt. We weten dat het volgende dat ik in de WIJ-Ruimte leg deze ruimte vorm zal geven. We zijn ons bewust dat we een keuze kunnen maken: luister ik vanuit de dominantie ruimte oren of de Verbindende Communicatie ruimte?

Fase 3

Ik ben net zo geïnteresseerd in jouw behoeftes als in de mijne

Systemisch bewustzijn

In onze maatschappij leren we dat een conflict een individueel probleem is. Ofwel is het de ander die een probleem heeft en willen we die alleen nog maar zien als hij genoeg therapie gevolgd heeft. Of we richten ons tegen onszelf en denken dat we zelf anders zouden moeten zijn en beter nog een paar jaar mediteren of nog een tiental Verbindende Communicatie workshops volgen vooraleer we iemand vertellen wat er in ons leeft. Of we trekken ten oorlog en proberen de ander te veranderen… liefst op een “vredevolle” manier, daarvoor hebben we al die Verbindende Communicatie workshops gevolgd, toch? We zijn nog steeds in de dominantie ruimte. In de dominantie ruimte zien we niet dat alles met elkaar verbonden is en proberen we systemische problemen individueel op te lossen.

In de Verbindende Communicatie ruimte zien we onze onderlinge afhankelijkheid. Ik vraag wel eens in een introductie: “wie is volgens jullie het belangrijkst tussen jou en mij?”

Het antwoord is de EN, WIJ dus, hetgeen dat tussen ons bestaat. Die plek die we samen creëren.

Dat is wat we doen in Verbindende Communicatie: we leggen heel bewust iets in die ruimte tussen ons met de intentie tot verbinding. We zijn vasthoudend aan onze behoeften en flexibel met de strategieën. We maken keuzes gebaseerd op het bewustzijn van onze behoeften. We leggen samen een weg af om onze relatie te voeden en te definiëren. We gaan langzaam en bedachtzaam. En last but not least: we steken onze nek uit. En dat is niet altijd comfortabel.