Brief aan mijn dochter

Brussel 06.04.22

Liebe Maus,

Als iemand je iets vraagt voel je meestal meteen als je “ja” of een “nee” wilt antwoorden. Microbewegingen in het lichaam geven je informatie: spanning of ontspanning, micro terugdeinzen, micro naar voor leunen, een geluksgevoel of lichte vertwijfeling. Weerstand of acceptatie zijn er meteen. En toch hebben we de neiging om te twijfelen als we nee willen zeggen, te denken dat wat we voelen niet legitiem is. Hoe komt dat?

Er zullen wel verschillende redenen zijn. Ik wil er hier een belichten. Misschien willen we geen gedoe of hebben we al zo vaak nee gezegd… nu moet ik toch eens ja zeggen. We willen niet dat iemand ontgoocheld is. Vaak zijn we zelfs bang dat iemand ontgoocheld zal zijn. Of kwaad wordt, ons van alles verwijt en we ons weer zo verschrikkelijk schuldig zullen voelen.

Ken je dat? bang zijn om nee te zeggen. Je niet (emotioneel)veilig voelen. De meeste mensen in de westerse wereld hebben dat zo geleerd: als je niet doet wat de andere wilt, wordt je gestraft: schuld en schaamte induceren is een vorm van straf. Schuld en schaamte induceren zijn manieren van het patriarchaat om anderen te manipuleren. Schuld en schaamte transformeren is nodig om patriarchale structuren te verlaten.* Hoe doen we dat? Door erkenning, empathisch luisteren en kwetsbaar delen.

Onlangs vroeg een vriend me per sms om een koffie te gaan drinken. Ik stuurde terug dat ik aan het werk was. Zijn antwoord ging over zijn misnoegen dat ik “niets anders” meer deed dan werken. Vandaag nog komen oude patronen meteen aan de oppervlakte: ik voelde me schuldig. “Ik zou nu toch echt eventjes een koffie kunnen gaan drinken”. Ik luisterde naar die gedachte die meteen plaats maakte voor een volgende gedachte: “ik heb hem al 2 keer aangeboden om een koffie te gaan drinken en hij kon niet, en nu vraagt hij en ik moet springen”. Het schuldgevoel maakt plaats voor verontwaardiging en irritatie. Dit zijn mijn gedachten en gevoelens. Die vertellen mij iets over mijn onvervulde behoeften: ruimte, keuze, vrijheid, wederkerigheid en waardering. “Klopt het dat je ontgoocheld bent?” vroeg ik. Ja, dat was zo en ook een behoefte aan rouwen over het feit dat ik niet meer spontaan kan afspreken, zoals toen we 20 waren. Daar kunnen we ons ontmoeten. Niet in de strategie. Maar wel in de rouw over een tijdperk dat afgesloten is. Als we nee zeggen in Geweldloze Communicatie, en de andere valt, zijn we er om een kussentje te leggen om de val te verzachten. En dat is empathisch luisteren: naar gevoelens en behoeften toetsen. Het conflict vindt namelijk steeds plaats op het niveau van de strategie. Niet op het niveau van de behoeften. Het loslaten van gehechtheid aan strategieën is essentieel om patriarchale structuren te verlaten.

En: als we nee zeggen tegen de strategie van iemand, zeggen we ja tegen een behoefte van ons zelf. In het voorbeeld was dat voor mij continuïteit en in de flow blijven. Daarom koos ik ervoor om verder te werken. Dat was hoorbaar voor mijn vriend. Dat kende hij zelf namelijk ook.

Dit is wat ik je wil meegeven: luister naar de microbewegingen in je lichaam en hou er rekening mee. Weeg af welke behoefte op het moment de belangrijkste is. Vertrouw er op en handel ernaar. (en dit allemaal vertel ik je om mijn behoefte aan geruststelling te vervullen :))

Love and Peace,

Mama

• Here’s Adigo Atabo´s definition of Patriarchy today:

A pervasive, learned system of domination, submission, separation, control, practiced by all genders, that arose historically from centring paternity in the ordering of society.